Tag: dobrochoczy

Demony słowiańskie

Demony słowiańskie

Demony odpowiedzialne za domowe obejście:

Bannik – dbał o łaźnię, by w niej było czysto i schludnie. I nie brakowało niczego. Ni witek brzozowych, ni drewna na opał, ni kamieni na palenisku.

bannik

Domowik – skrzat domowy o jowialnym i dobrotliwym wyglądzie. Lubiany przez wszystkich, gdyż nie czynił nikomu krzywdy, a dbał o spokój, który miłował nade wszystko.

Kikimora – żona poprzednika. Nie miała łatwego charakteru, co przyprawiało o ból głowy jej męża i niepokoiło domowników.

Kłobuk – kleptoman. Swoje obowiązki pojmował opacznie. Skutecznie dbał o pomnażanie domowego dobytku. Często kradł coś u sąsiadów.

Demony z lasu:

Leszy i Dobrochoczy – opiekunowie lasu. Bez nich ostoja zwierzyny i drzewostan byłby zagrożony. Szyszko miał szczęście, że ich nie spotkał.

leszy borowy
Leszy, dochrochoczy lub borowy, zależnie od podań.

Baba Jaga – dawniej bardzo ważna postać w randze bogini. Została zdegradowana do stopnia leśnego kidnapera.

baba jaga

Wilkołak – stwór zmieniający się z człowieka w wilka o dziwnej budowie. Pod wpływem pełni księżyca ujawniała się jego porywcza natura.

Demony widywane w polu:

Południca – spotykana w polu przez odpoczywających po pracy kosiarzy. Lepiej jej było nie spotkać.

południca
Południca

Licho – snuło się po okolicy i szkodziło ludziom.

Demony powietrzne:

Płanetnik – wszystkie kaprysy pogody były jego dziełem.

Raróg – towarzysz boga Swaroga.

rar

Latawiec i Latawica – demon w dwóch odmianach. To dość demokratyczne podejście. Może dlatego, że chodziło o sprawy płci i seksu.

Demony żywiące się krwią i przyczyny krwotoku:

Strzyga, Strzygoń – pod postacią puszczyka (stad jej nazwa) lub kobiety, która ukrywała swe ptasie szpony przed widokiem gawiedzi, nocami ujeżdżała konie, cwałując na nich do wystąpienia piany na bokach zwierzęcia.

Zmora i nocnica – dusiła swe ofiary, siadając im na piersiach. Nierzadko powodując wzrost ciśnienia i krwotok z nosa.

nocnica zmora
Nocnica inaczej Zmora by Makota

Demony nadwodne i podwodne:

Utopiec – zagadkowy stwór o śliskiej i zielonej skórze

Rusałka/Brzeginia – piękność, która była powodem żarliwej i niespełnionej miłości zakończonej często zgonem.

Mamuna/Dziwożona – starucha żyjąca nad brzegiem zbiorników wody stojącej i rzekami, zamieszkiwała pieczary na stromych zboczach. Przedstawiano ją jako starą i szkaradną babę o obwisłych piersiach, których używała jako kijanek do prania.

Leszy, duch lasu

Duch opiekuńczy lasu, neutralnie nastawiony do ludzi, dbający o porządek borów, puszczy i mateczników (lasy zamieszkiwały również demony takie jak bies i czart). Zwany również laskowcem, leśnym dziadem bądź borowym, leszy pojawiał się pod postacią starego mężczyzny z białą, zniszczoną trudem życia twarzą i liśćmi zamiast włosów, potrafił przyjąć również postać niedźwiedzia czy wilka. Jego wzrost/rozmiar był zależny od wysokości drzewostanu. Co mogło znaczyć, że im potężniejszym las zamieszkiwał leszy, tym był silniejszy.

leszy borowy

Jego stosunek do ludzi był zależny od ich zachowania w lesie, jeśli szanowali i respektowali leśne dzieci (rośliny i zwierzęta), nic nie groziło im ze strony leszego. Natomiast biada drwalom i myśliwym, którzy niszcząc dom i trzodę rozgniewali leśnego dziada. Takim śmiałkom leszy gotował nieciekawy los przy pomocy wilków i niedźwiedzi. Jako, że wszystkie zwierzęta lasu były na jego usługach, mógł rozkazać im rozprawienie się z intruzem w mgnieniu oka zostawiając ich szczątki rozrzucone na granicy lasu zniechęcając innych do podobnych występków. Niechcianym gościom plątał również ścieżki i rzucał kłody pod nogi.

leszy

Jeśli jednak leszy na swojej drodze spotkał osobę z czystym sumieniem, bądź dziecko, pomagał zagubionemu odnaleźć drogę do lasu, bądź chronił go przed złem w trakcie wędrówki. Do teraz zachowały się legendy o borowym wyprowadzającym zbłąkanych wędrowców z lasu.

W tych czasach demona tego można spotkać już jedynie w grze Wiedźmin 3, gdzie przedstawiono go jako inteligentnego obrońcę lasu, stawiającego swoje totemy na jego obrzeżach odgradzając się od siedzib ludzkich. Podobnie jak demona zwanego utopiec.

leszy wiedźmin 3