Czart – cytaty

Cytaty pochodzą z książki „Polska demonologia ludowa” – Leonard J. Pełka.
„Wir i zawierucha — to oznaki, iż czart w piekle wesele odbywa swoje. Trwają one tak długo, dopóki w swe szpony jednego przynajmniej nie porwą człowieka i panu młodemu nie złożą w ofierze. Ale złożą tego tylko, kogo Pan Bóg «przeznaczy» — boć do innego i zły duch nie ma «przymierza»” („Tarnowskie—Rzeszowskie”, s. 268).

Jak chłopi bronili się przed czartem:
„W czasie roboty w polu, gdy przyjdzie mocny wiatr, a osobliwie gdy zadmie gwałtowny wicher, chłop dla odstraszenia złego ducha zatyka swój nóż lub kozik w drzewo od pługa. W domu wówczas będąc, zatyka goły nóż w próg lub w szparę ścian” („W. K. Poznańskie”, s. 127).

Wytłumaczenie zjawiska wiru powietrznego:
„Zjawisko wiru powietrznego musiało bardzo silnie fascynować ludzi i oddziaływać na ich wyobraźnię w kategoriach relacji człowiek — przyroda. „Wirowanie wichru, czyli jego «taniec» — pisał K. Moszyński — wywoływało kojarzący się z tym obraz wesela. Polacy i wszyscy Słowianie Wschodni często wyrażają się o wichrze, że to jest «czarcie wesele» albo, że to «czart się żeni»” (KLS, s. 476). Dodać tu należy, iż zjawisko tańca wirowego stanowi, według poglądów ludowych, atrybut działania także szeregu demonów leśnych i wodnych. Ale o tym już w następnym rozdziale.”

Marta Kuniakowska

Pozostałości tych wierzeń demonicznych odnaleźć jeszcze można we współczesnej naszej kulturze ludowej. Z badań terenowych, jakie prowadzone były we wschodnich regionach kraju (Rzeszowskie, Lubelskie i częściowo Białostockie), wynika m.in., iż blisko 30% z zarejestrowanych potocznych określeń wiru powietrznego miało wyraźne odniesienia do wierzeń demonicznych. Były to następujące określenia: czort, czort leci, czort po polach skacze i ogonem kurzy, czort skacze po polach, czorta wesele, diabeł, diabeł hula i po krzaku jeździ, diabeł kręci wichrem, diabeł lata i ogonem kręci, diabeł leci przez pole, diabeł leci z weselem, diabeł przez pola leci i ogonem kurzy, diabeł się kręci, diabeł się żeni, diabeł tańcuje i ogonem zamiata, diabeł tań- cuje po polu, diabeł wiruje, diable wesele, moc czarta, nieczysta siła, powie-sznica, zły, zły duch, zły duch lata w powietrzu, zły duch się kręci i zły duch tańczy. Ponadto pewnych powiązań z wątkami wierzeniowymi doszukiwać się także można w kilku jeszcze innych określeniach, jak niedobre powietrze, paskudny wicher czy zły wiatr. Powyższy rejestr nasuwa mniemanie, iż wątki diaboliczne niepodzielnie zapanowały w wyobrażeniach demonicznych wiru powietrznego. Należy tu nadmienić, iż fakt taki stwierdzony został w rejonie warmińsko-mazurskim. „Powszechną formą występowania diabła — pisze A, Szyfer w «Zwyczajach, obyczajach i wierzeniach Mazurów i Warmiaków» — jest jego jazda w wirze powietrznym nazywanym tu kręćkiem lub świńskim gównem, wiąże się ona ze starymi wierzeniami o tym zjawisku meteorologicznym. Często nawet zakazuje się robót o ruchu wirowym, aby diabeł się nie 52 przyplątał” (s. 89).

Dowiedz się więcej na blog.slowianskibestiariusz.pl

Marzanna – bogini śmierci

Znana nam wszystkim z obrzędu topienia lub palenia kukły pierwszego dnia. Jednak niewielu z nas wie, że Marzanna jest słowiańską boginią życia, śmierci, wojny i urodzaju. Zwana także Morą, Moreną czy Śmiericichą, Marzanna trzymała pieczę nad urodzajem pól i pilnowała równowagi świata Słowian, pogrążała świat z zimie, aby umożliwić mu odrodzenie jako silniejszy i lepszy. Tak więc uważanie jej jedynie za samą kukłę topioną, bądź paloną jako symbol odejścia zimy jest bardzo powierzchowne.

Sok brzozowy

Sok z brzozy, zwany również oskołą znany jest w medycynie od setek lat jako lek przeciwnowotworowy. Według medycyny ludowej Słowian sok brzozowy miał również leczniczy wpływ na wrzody i choroby reumatyczne. Powszechnie wiadomo, że sok brzozowy jest bogaty w minerały i witaminy co może pomóc w leczeniu anemii. Najczęściej pozyskuje się go z pnia brzozy – w tym miejscu jest najwięcej wartości odżywczych. Można również pozyskać oskołę z gałęzi lub liści brzozy. Samy liście natomiast używa się jako leczniczych okładów na reumatyzm, a pączki brzozowe wykorzystywane były w leczeniu grypy i uśmierzanie bólu gardła.

Pozyskiwanie soku brzozowego za pomocą lejka.

Istnieje kilka metod na pozyskiwanie soku brzozowego:

1. Pierwszym i najskuteczniejszym sposobem jest wywiercenie dziury o głębokości 1-2cm i wetknięcie w nią kołek z rynienką, po którym oskoła spływa do podstawionego niżej pojemnika. Jest to jednak metoda bardzo mocno ingerująca w zdrowie drzewa, dlatego nie należy nawiercać więcej niż 2 dziury, a po skończonej operacji zaślepić otwór kołkiem brzozowym.
2. Drugą metodą jest nacięcie drzewa za pomocą noża lub siekiery co spowoduje spływanie soku z brzozy wzdłuż nacięcia. Oskoła w tym wypadku będzie spływać znacznie wolniej, lecz jest to mniej inwazyjna metoda od pierwszej.
3. Trzecia najdelikatniejsza metoda to zwyczajne ułamanie gałązek i wetknięcie ich w pojemnik do którego zbieramy sok brzozowy. Jest to najwolniejszy sposób, lecz nie wyrządzamy drzewu wielkiej krzywdy.

Kiedy pozyskiwać sok brzozowy?
Sok z brzozy zaczyna wypływać wraz z pierwszymi stałymi promieniami słońca, czyli początkiem wiosny. Kiedy tylko temperatura zaczyna utrzymywać się na poziomie 10 stopni Celsjusza (początek marca) brzoza zaczyna produkcję soku i jest ona na tyle obfita, że można go bez strachu zbierać.

Sok brzozowy można przechowywać w lodówce do dwóch tygodni, jeśli chcemy zostawić go na dłużej, należy zalać powierzchnię oliwą, która zatrzyma powietrze i naturalnie wydłuży przydatność do spożycia naszego soku.

Tak zdobyty sok powinien uzupełnić naszą dietę w witaminy i minerały. Łatwo zauważyć jak witalnym drzewem jest brzoza, która rośnie w każdych warunkach, a lasy brzozowe zajmują spore tereny Polski. Pamiętajmy jednak aby nie wykorzystywać młodych brzóz i wybierać dorosłe, mocne drzewa mające możliwość przetrwania nawet po utracie 10l soku. Pamiętaj, że leszy obserwuje twoje poczynania w lesie, a jemu lepiej nie zaleźć za skórę 😉

Wiercenie otworu w brzozie.